Kategoria: Pedagog

„Pozwolić dorosnąć i pozostać wsparciem”

„Być przykładem. Umieć rozmawiać z nastolatkiem!”

Jak dojrzewa moje dziecko, czego mogę się spodziewać?

Adolescencja jest okresem życia pomiędzy dzieciństwem a dorosłością. Okres ten dzieli się na dwie fazy: dorastanie i młodzieńczość. Pierwsza faza jest czasem intensywnych przemian organizmu i psychiki. Ten trudny emocjonalnie okres często doprowadza młodych ludzi do kryzysu. Celem nadrzędnym staje się scalenie wszystkich fragmentów siebie w jednolitą całość, by utrzymać poczucie ciągłości swojego istnienia „dla siebie i innych”.

Dorastający zaczyna więc interesować się tym, jak odbierają go inni w porównaniu do tego, jak sam siebie widzi. Zdając sobie sprawę z tego, że rewolucja fizjologiczna zmieniła jego ciało, a otoczenie wysyła sygnały podjęcia bardziej dorosłych zobowiązań, młody człowiek będzie starał się połączyć te dwa obrazy siebie: ja – dziecko i ja – dorastający. Wykorzysta pierwotnie najprostszy sposób, czyli zaprzeczenie „dotychczasowemu sobie ” (wyparcie się dzieciństwa). Będzie to manifestował zachowaniami, które zbliżają go do świata dorosłych, w jego oczach są symbolem dorosłości.

Młody człowiek, który nie jest już dzieckiem, ale nie jest jeszcze gotowy do podjęcia roli dorosłego, musi przejść szereg prób, w których sprawdzi siebie w różnych rolach. Przede wszystkim w rolach, które zbliżą go do ponętnego świata dorosłych. Na to eksperymentowanie, w czasie którego wypracuje dla siebie nowy styl funkcjonowania i nową wizję siebie, potrzebuje czasu.

Młody człowiek w tym okresie poszukuje więc tych, którym mógłby zaufać i okazać swoją wierność. Wyborem tym najczęściej obdarza swoich rówieśników, wyczuwając podobieństwo ich sytuacji do swojej i jednocześnie negując zależność od rodziców. Stąd biorą się konflikty między opiekunami a dorastającymi. Sprzeciwianie się zakazom i woli rodziców, negowanie wartości i norm reprezentowanych przez rodziców, a także osłabienie więzi emocjonalnej – jest to szczególnie dokuczliwe dla rodziców przyzwyczajonych do relacji z poprzedniej fazy, czyli całkowitej identyfikacji i zależności. Kryzysy w relacjach z rodzicami, bunt przeciw szkole kierują młodego do rówieśników. Tam z kolei czyhają kolejne trudności – lęk przed akceptacją, ryzyko odrzucenia przez grupę. Opiekuńcza postawa rodziców odbierana jako kontrola (rodzice częściej do nastolatka wygłaszają kazania o tym „co jest ważne a co nie” oraz „co jest dla niego dobre a co nie”), zależność od biologii, czyli zmieniające się ciało (trądzik młodzieńczy, menstruacja, mutacja itd.) oraz wymagania otoczenia („podejmij decyzję”, „musisz się zdecydować”, „to dotyczy twojej przyszłości”) rodzą naturalny bunt. Ostentacyjne demonstrowanie swojej niezależności i samodzielności to coś, z czym okres dorastania kojarzy się najbardziej.

Nastolatek może łatwiej niż osoby w innym wieku ulegać impulsom. Zmiany wywołane działalnością hormonów rozregulowują system kontroli. Impulsywność powoduje, iż zachowanie pojawia się przed refleksją nad jego konsekwencjami. Intensywna jest również potrzeba doznawania silnych wrażeń. Oczywiście przeciętny nastolatek posiada większą niż 3-latek zdolność radzenia sobie z impulsami i emocjami, jednak obszary mózgu nie współpracują ze sobą na tyle dobrze, aby w pełni panować nad emocjami. Każde rozregulowanie powoduje niepewność i poczucie nieadekwatności. Stąd różne strategie obronne, które młodzi ludzi stosują. Jedną z nich można nazwać „wszechmocą”. Przekonanie, że „mogę wszystko” pojawia się najczęściej w obliczu lęku, że „nie mogę nic”, „nie daję rady”, „nic mi nie wychodzi”. Powoduje to fundowanie swojemu ciału sytuacji, w których doświadczane jest ekstremalnie – zachowania narażające zdrowie i życie np. eksperymentowanie z używkami, ekstremalne sporty, przypadkowe kontakty seksualne, radykalne diety, samookaleczenia itp. W związku z powyższym ważne jest, aby otoczenie dawało młodemu człowiekowi wsparcie.

Co możemy zrobić – my nauczyciele i Państwo – rodzice?

1. Mieć świadomość trudności i rozumieć, z czego wynikają – rozumieć kryzys, po to takie spotkania.

2. Nie zaprzeczać zagrożeniom, ale też ich nie demonizować.

3. Być blisko – zapewniać o swoim wsparciu poprzez właściwą komunikację.

Co może zrobić rodzic , aby pozwolić osiągnąć samodzielność dziecku i jednocześnie pozostać wsparciem:

1. Wykorzystać sytuację, aby porozmawiać o zagrożeniach.

2. Własnym wzorem modelować właściwą postawę.

3. Doskonalić się we właściwej komunikacji z dzieckiem.

Rodzicu- pamiętaj!

Zachowanie Twojego dziecka nie jest wymierzone przeciwko Tobie. Twoje nastoletnie liczy się z tym, co mówisz, ale często nie przyznaje się do tego. Kryzys tożsamości nastolatka może przekładać się na kryzys w relacji rodzic- dziecko.

Pamiętaj, to norma, naturalny, potrzebny etap rozwoju.

Gdzie szukać pomocy?

1. Zacznij od rozmowy z psychologiem/ pedagogiem szkolnym.

2. Możesz skontaktować się z najbliższą poradnią psychologiczno- pedagogiczną.

3. Skorzystaj z pomocy Pomarańczowej linii- konsultacje i pomoc online dla nastolatków i rodzin.

POMARAŃCZOWA LINIA

Pomoc telefoniczna  801 140 068

Pomoc online: pomoc@pomaranczowalinia.pl

Strona internetowa: www.pomaranczowalinia.pl

Opracowano na podstawie materiałów ze strony www.trzezwyumysl.pl

 Przemoc jak wirus. Nowa kampania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę rozpoczęła kampanię społeczną „Pandemia przemocy”, która ma zwrócić uwagę społeczeństwa na problem przemocy wobec dzieci i zachęcić do reagowania i pomocy w sytuacjach ich krzywdzenia.

Koncepcja kampanii nawiązuje do okresu pandemii, a towarzysząca jej seria plakatów przywołuje zasady, które w ostatnich miesiącach obowiązują w ramach bezpieczeństwa przed wirusem. Covidowym zasadom nadano jednak nowe znaczenie – w kampanii odnoszą się bezpośrednio do przemocy wobec dzieci i zwracają uwagę na szczególną potrzebę zadbania o najmłodszych.

Co możesz zrobić, gdy podejrzewasz, że dziecko jest krzywdzone?

Jeśli podejrzewasz, że dziecku dzieje się krzywda…

Czasem trudno zdecydować się, co zrobić. Możesz nie mieć pewności, czy dziecko jest ofiarą krzywdzenia. Niepokojący wygląd i zachowanie dziecka mogą przecież nie mieć związku z krzywdzeniem – dzieci są posiniaczone, bo często się przewracają, małe dzieci często płaczą. Czasami po prostu nie chcesz wchodzić w konflikt z sąsiadami lub uważasz, że swoją interwencją dodatkowo pogorszysz sytuację dziecka. Martwisz się, że w skutek Twoich działań rodzina rozpadnie się, a dziecko trafi do domu dziecka… W takiej sytuacji wiele osób dochodzi do wniosku, że najlepiej będzie nie wtrącać się.

Pamiętaj jednak, że być może jesteś jedyną osobą, która zauważyła, że dziecko potrzebuje pomocy!

Jeśli nie jesteś pewna/y, czy Twoje podejrzenia są słuszne, możesz zwrócić się do instytucji, które mają obowiązek sprawdzić, co dzieje się w domu dziecka i jeśli jest taka potrzeba, udzielić pomocy dziecku i rodzicom. Ale żeby instytucje te mogły zacząć działać, muszą otrzymać informację, że dane dziecko lub rodzina potrzebuje wsparcia.
Dlatego Twoja reakcja jest bardzo ważna!

Co możesz zrobić aby pomóc dzieciom doświadczającym przemocy?

• Naucz się zwracać uwagę na objawy przemocy wobec dzieci.
• Jeśli masz wątpliwości, porozmawiaj z kimś na temat sytuacji, która budzi Twoje podejrzenia.
• Powiadom o swoich podejrzeniach przedszkole lub szkołę, do której uczęszcza dziecko – powiedz pedagogowi o swoich podejrzeniach dotyczących sytuacji dziecka.
• Możesz powiadomić ośrodek pomocy społecznej.
• Możesz także wysłać do sądu rodzinnego – nawet anonimowe – pismo z opisem sytuacji. Ważne jest, aby podać w nim dane krzywdzonego dziecka i rodziny, tak aby sąd mógł podjąć interwencję.
• Możesz powiadomić policję lub prokuraturę.
• Poinformuj dzieci o numerze bezpłatnego Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111.
• Skontaktuj się z konsultantami Telefonu dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci 800 100 100.

źródło: https://www.edukacja.fdds.pl

Dzień Praw Człowieka ustanowiono 4 grudnia 1950 roku na sesji plenarnej Zgromadzenia Ogólnego ONZ, podczas której zaproszono wszystkie państwa członkowskie i inne zainteresowane organizacje do świętowania.

Obchodzimy go corocznie 10 grudnia, w rocznicę ogłoszenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Głównym powodem do stworzenia tego dokumentu były zbrodnie nazistowskie, które miały miejsce podczas II wojny światowej. Kiedy zaczęto je ujawniać, zdecydowano, że Karta Narodów Zjednoczonych nie jest wystarczająco precyzyjna, aby dobrze chronić ludzi i ich prawa.

Na jednej z konferencji zaproponowano utworzenie Karty Praw Człowieka. Prace nad dokumentem rozpoczęły się w 1945 roku  i trwały 3 lata. W pracach nad jego powstaniem brali udział ludzie z całego świata. 

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka została uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 10 grudnia 1948 roku w Paryżu. Jest zbiorem praw człowieka i zasad ich stosowania. Na jej podstawie powstało wiele innych, bardzo ważnych dokumentów, min Konwencja Praw Dziecka.

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzień_Praw_Człowieka

Doświadczanie trwałego smutku i przygnębienia sprzyja poszukiwaniu sposobów radzenia sobie z przykrymi uczuciami. Często ludzie zaczynają szukać różnych, niekoniecznie bezpiecznych sposobów uśmierzania złego samopoczucia. W ten sposób sięgają po alkohol, leki, narkotyki czy dopalacze odkrywając model „samoleczenia depresji” – biorąc środki psychoaktywne niwelują objawy depresji.

Nie każda osoba, która eksperymentuje z substancjami psychoaktywnymi jest od nich uzależniona lub się uzależni. Niekiedy palenie marihuany czy picie alkoholu nie wywiera zgubnego wpływu na osobę, która stosuje te używki.

CZYNNIKI RYZYKA UZALEŻNIENIA:

 historia uzależnienia w rodzinie

 czynniki genetyczne

 brak odpowiedniej opieki i zaangażowania wychowawczego rodziców

 stresujące sytuacje życiowe

 małe umiejętności radzenia sobie ze stresem

 zachowania agresywne

Szczególnie narażone na uzależnienie od środków psychoaktywnych są młode osoby cierpiące na depresję, która nie zawsze jest u nich jeszcze zdiagnozowana.

DZIAŁANIE ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH NA ORGANIZM CZŁOWIEKA.

Alkohol, leki, narkotyki czy dopalacze działają na ośrodkowy układ nerwowy. Powodują zmiany w wydzielaniu neuroprzekaźników, co biologicznie wywołuje uczucie przyjemności, rozluźnienia i odprężenia. Pojawia się wtedy ryzyko wystąpienia zjawiska „błędnego, koła” – czyli chęci napicia się czy zażycia narkotyku „żeby znowu poczuć się lepiej i zapomnieć o problemach”. Mogą wtedy ulec wzmocnieniu zachowania polegające na sięganiu po alkohol, bo jego euforyzujące działanie przynosi na początku krótkotrwałą ulgę. Jednak już systematyczne picie alkoholu ma działanie depresjogenne (wywołuje lub nasila depresję). Wtedy osoba pijąca potrzebuje coraz większych dawek alkoholu by utrzymać pozornie dobre samopoczucie. Ktoś, kto pali marihuanę czy bierze leki np.: uspokajające funkcjonuje między stanem euforii – gdy środek działa, a stanem depresji, – gdy jego działanie minie.

Użycie środka psychoaktywnego, a epizod depresyjny.

U osób mających predyspozycje do rozwinięcia się zaburzeń psychicznych używanie

 może wyzwolić objawy i spowodować rozwój epizodu depresyjnego. Zdarza się,

że nawet jednorazowe zażycie przez nastolatka np. amfetaminy czy dopalaczy wywołuje pierwszy epizod depresyjny.

Osoby szczególnie narażone na rozwój zaburzeń tego typu to między innymi:

 osoby z traumatycznymi doświadczeniami z dzieciństwa,

 osoby, u których w rodzinie występują zaburzenia depresyjne,

 osoby żyjące w chronicznym stresie,

 osoby ze zdiagnozowana chroniczną chorobą somatyczną ( cukrzyca, otyłość…)

Zaburzenia depresyjne, a używanie środków psychoaktywnych.

Kobiety, które mają zaburzenia depresyjne częściej niż mężczyźni sięgają po alkohol

w celach samoleczenia. Odkrywają, że alkohol przynosi gwałtowną ulgę w ich cierpieniu emocjonalnym. W związku z tym, że poprawa jest dosyć wyraźna powtarzają sytuację, aby zmieniać swój nastrój.

Jednak oprócz stanów depresyjnych pojawiają się inne problemy np.: konflikty rodzinne, trudności zawodowe czy finansowe. Przyczyniają się one do dalszego pogarszania samopoczucia i narastania bezradności, co powoduje kolejne sytuacje picia alkoholu.

Zaburzenia depresyjne jako konsekwencja uzależnienia od środków psychoaktywnych.

Mężczyźni zazwyczaj mają dłuższą historię używania środków psychoaktywnych,

a zaburzenia depresyjne pojawiają się u nich jako konsekwencje zdrowotne wynikające z uzależnienia. Czasami osoba uzależniona jest tak „zdołowana” tym, co dzieje się wokół niej w związku z piciem czy braniem, że wygląda jakby miała depresję. A takie objawy mogą wystąpić w przebiegu zespołu abstynencyjnego lub być objawem głodu alkoholowego czy narkotykowego.

Z badań wynika, że:

– depresja ma silniejszy związek z używaniem substancji psychoaktywnych    w przypadku młodzieży niż dorosłych

– nastolatki cierpiące na depresję są dwukrotnie bardziej narażone na sięganie po narkotyki niż ich rówieśnicy

– 20 – 30 % nastolatków z depresją nadużywa substancji psychoaktywnych

– 64% nastolatków poprzedza depresję nadużywaniem substancji psychoaktywnych

– ok.85% osób uzależnionych od alkoholu ma stany depresyjne

Depresja i uzależnienie od środków psychoaktywnych – „ podwójna diagnoza.”

Przy przeprowadzaniu wywiadu diagnostycznego z osobą zgłaszającą zaburzenia nastroju ważne jest dopytywanie o sposoby radzenia sobie z nieprzyjemnymi stanami emocjonalnymi z uwzględnieniem środków psychoaktywnych. Wtedy jest możliwość wychwycenia równoległego problemu. Termin „podwójna diagnoza” lub „ podwójne rozpoznanie” dotyczy pacjentów, u których jest współwystępowanie zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych (np.: alkohol, narkotyki, leki) i zaburzeń psychicznych (np.: depresja).

Określenie, czy uzależnienie od środków psychoaktywnych spowodowało zaburzenia depresyjne lub odwrotnie, czy zaburzenia nastroju spowodowały sięganie po substancje psychoaktywne, jest złożone. Trudno rozpoznać, co jest skutkiem, a co przyczyną… Niektóre podejścia terapeutyczne mówią, że każde uzależnienie jest wtórne do innych problemów psychicznych, traum, zaburzeń więzi.

Co zrobić, gdy niepokoją nas zmiany nastroju i używanie środków psychoaktywnych u siebie lub bliskiej osoby ?

W takich sytuacjach warto skorzystać ze spotkania z psychoterapeutą, specjalistą terapii uzależnień czy lekarzem psychiatrą w celu przeprowadzenia diagnozy. To najważniejszy krok, bo warunkuje dalszy plan pomocy. Przy podwójnej diagnozie istotnym aspektem jest zaopiekowanie się równolegle uzależnieniem i zaburzeniami nastroju. Częstą formą pomocy jest łączenie psychoterapii z farmakoterapią z indywidualnym podejściem do pacjenta.

Gdzie szukać pomocy?

 Ośrodek Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Uzależnień, ul. Toruńska 26

tel. 52 525 65 99 (czynny od poniedziałku do piątku godz. 8.00 -19.00)

 Ogólnopolski Telefon Zaufania. Narkotyki – Narkomania, Krajowe Biuro Do Spraw

Przeciwdziałania Narkomanii tel. 800 199 990 (czynny codziennie godz. 16.00 –

21.00)

 Antydepresyjny Telefon Zaufania – Fundacja Itaka tel. 22 484 88 01

(czynny: wtorek g. 14.00 – 19.00, czwartek g. 15.00-20.00, piątek g. 10.00 – 15.00)

Opracowała : Karolina Wróblewska

źdódło: pch.vector – pl.freepik.com</a>